Κοζάνη

Κουίζ για τα Σούρδικα Κουίζ: Πόσο καλά ξέρεις τα σούρδικα της Κοζάνης; Πέρπιρας σημαίνει: Πεταλούδα Αλογόμυγα Γούτους σημαίνει: Ναυτικός Περιστέρι Τι σημαίνει η φράση "είσι να σι κλαιν' οι γκουγκανιές" Είσαι για λύπηση Είσαι σίγουρος για όλα Φιντές ανάρτους σημαίνει: Νηστίσιμο φαγητό Ανούσιος άνθρωπος Μούταβους είναι: Βουνό έξω από την Κοζάνη Αυτός που δεν μιλάει Η φράση "μην βγάντς γκ'κ" σημαίνει: Μη βγάζεις άχνα Μη βγάζεις άλλο τσίπουρο Γίνκιν κουρνιαχτός σημαίνει: Κούρνιασε στον καναπέ Εξαφανίστηκε Πέταξαν τα πλια σημαίνει: Αποδημητικά πουλιά Μεγάλωσαν τα παιδιά ...

Κοζανίτικα κοπλιμέντα και άλλοι χαρακτηρισμοί

.ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ Στην Κοζάνη, τα "κοπλιμέντα" έχουν τη δική τους ξεχωριστή και πικάντικη χροιά. Αν περιμένεις ν'ακούσεις τα κλασικά γλυκόλογα, καλύτερα να το ξανά σκεφτείς, γιατί εδώ η γλώσσα μας δεν χαρακτηρίζεται από ρομαντικά κλισέ και οι φιλοφρονήσεις είναι κάπως πιο εναλλακτικές. Τα κοζανίτικα "κοπλιμέντα" και οι χαρακτηρισμοί, είναι τέχνη από μόνα τους κι ακόμη κι αν δεν τους φαίνεται με την πρώτη ματιά, έρχονται ειρηνικά και με διάθεση οικειότητας. Οι Κοζανίτες, δεν αφήνουν κανέναν ασυγκίνητο και κυρίως δεν αφήνουν κανέναν ασχολίαστο χρησιμοποιώντας κάποια από τα παρακάτω. είσι να σι κλαιν' οι γκουγκανιές = είσαι για λύπηση, αξιοθρήνητος (γκουγκανιά= αγριοτριανταφυλλιά) είσι για τουν Αι-Ντώνι = είσαι για δέσιμο εχ'ς πέρπιραν = είσαι ελαφρόμυαλος λύκους γκαβός = χαζός αλαφρουντάμαρου = ο επιπόλαιος, ο χαζός νουρλό αυγό = υποτιμητική φράση για τον άνθρωπο που τον αφελή, τον ανώριμο, για τον ανίκανο ξινέντρουπους = άνθρωπος χωρίς ντροπή + τα ξινέντραπ...

Πως λέγονται τα ζώα στα κοζανίτικα

.ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ Αν είσαι από την Κοζάνη ξέρεις ότι εκτός από τα κοζανίτικα ονόματα , και τα ζώα έχουν τα δικά τους ιδιαίτερα ονόματα και πως ο πέρπιρας είναι η πεταλούδα, ο μπάκακας είναι ο βάτραχος και η μπίμπα είναι η πάπια. Μερικά ζώα στα κοζανίτικα: αρίτσιους = σκαντζόχοιρος (ή εκείνος που χτενίζει τα μαλλιά του σαν αρίτσιους) γούτους = αρσενικό περιστέρι ζαμπόχιλου = μικρό χέλι γκουστιαρίτσα ή γκουστερίτσα = σαύρα (γκούστιρας ή γκουστέρας= η μεγάλη σαύρα) πρασινουγκούστιρας = πράσινη σαύρα μπούμπα = ψείρα γκλιανός = γουλιανός μπούμπανους = μεγάλο μαύρο έντομο ζλάπ' = το άγριο ζώο σκλι = σκυλί κούτιου = κουτάβι μπίμπα = πάπια μπλάρ’ = μουλάρι σαλιάγκ’ = σαλιγκάρι αλ’ πού ή αλούπου = αλεπού βιρβιρίτσα = σκίουρος (ή η χαριτωμένη γυναίκα) γρούν’ = γουρούνι γκουτσνούλ’ = το μικρό γουρουνάκι πλάρ’ = πουλάρι πούρτσιους = τράγος μπάκακας = βάτραχος πλι = πουλί σπουρλίτ’ = σπουργίτι αγρουπίστιρου = αγριοπερίστερο γραμματίκ’ = καρδερίνα πιρδίκα = πέρδικα αρνίθ...

Τι συμβαίνει με τον λύκο στην Κοζάνη;

.ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ Ο λύκος στην Κοζάνη έχει πολύ μεγάλη επιτυχία καθώς φαίνεται, και παρά το γεγονός πως δεν πρόκειται να δεις λύκο στην Κοζάνη ούτε καν λούτρινο, είναι σίγουρο πως όπου σταθείς κι όπου βρεθείς, θα ακούσεις κάποια φράση που έχει λύκο μέσα. Από τον λύκο τον γκαβό μέχρι εκείνον με τα πέταλα. λύκους γκαβός = ο χαζός, αλλιώς η φράση δείχνει αποδοκιμασία ή απογοήτευση λύκους να σι φάι = α, να χαθείς ου λύκους τουμάρ' αλλάζ', μυαλό δεν αλλάζ' = όταν κάποιος είναι άκαμπτος και δεν αλλάζει, όταν δεν αλλάζει κάποιος τις συνήθειές του έπεσε στου λύκου το στόμα = όταν κάποιος είναι άτυχος λύκους μι τα πέταλα = ο βλάκας, ο ανεκδιήγητος κι τ'αρνιά σουστά κι ου λύκους χουρτάτους = και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο παίζει ο λύκος με τ'αρνί = λέγεται για τους αφελείς που σχετίζονται με τους αδίστακτους τον λύκο τον βλέπουμε, τον τόρο του ψάχνουμε; = όταν αποφεύγουμε να δούμε κάτι που είναι ολοφάνερο, όταν δεν βλέπουμε την πραγματικότητα λυκους να σι φάι κι αλ...

Κοζανίτικες εκφράσεις

.ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ότ'μ'ότ' = είναι μια έκφραση αποδοκιμασίας που σημαίνει "άλλα αντ'άλλων" και το διαβάζεις ακριβώς όπως το βλέπεις, με μιά ανάσα. Αν θέλεις να κοιτάξεις και τον άλλον στραβά την ώρα που το λες, εμείς δεν παρεξηγούμε. Λύκους να σι φάι κι αλιπού να σι γραβαλίσι = φράση αποδοκιμασίας που χρησιμοποιείται όταν κάποιος λέει ή κάνει κάτι ανόητο Ντού λύκους = τρόμαγμα, αποδοκιμασία αρά κι που = πότε πότε, στη χάση και στη φέξη, αν θες το βάζεις και relationship status στο fb. τουν ίφιριν βόλτα = τον κατάφερε δηλαδή γκ'κ = δηλαδή τσιμουδιά, έτσι όπως το βλέπεις κι αυτό, χωρίς φωνήεντα. Βάζεις το δάχτυλο μπροστά στο στόμα και λές "μην βγάντς γκ'κ", μη βγάλεις άχνα. γίνκιν κουρνιαχτός = εξαφανίστηκε μαζώνι υπουγραφές = είναι ετοιμοθάνατος μαζώθκαμι όλι σαν τς μπουμπανέι στου σκατό = φράση που λέγεται για τον συνωστισμό εφκιασάμι τουν κούκου μπούφου = δηλαδή αποτύχαμε ύστερα από προσπάθεια ζ'γιάζ' απ'τ'ς αλαφρές = δεν ...

Κοζανίτικα ονόματα

.ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ Αγγελική= Αγγλικούλα Άγγελος= Άγγιλος Αγνή= Αγνούλα, Νίτσα Αικατερίνα= Κατίνα, Κατίνκου, Κατιρνούλα Αναστασία= Τσιτσιούλα, Τσιτσούλα, Τσίτσια, Τατιού, Τάσα Άννα= Αννίκα, Σανούκου Αποστόλης= Απουστόλτς, Τιόλτς, Πουτιόλτς Αστέριος= Στέργιος Βασίλης= Βασιλάκς, Βασίλτς Βασιλική= Κουκούλα, Βασιλκούλα, Κουλίτσα Βικτωρία=Βιτωρία, Βιτώργια Γεωργία= Γιουργία, Γίτσα Γιώργος= Λιόλιους, Γιωρς, Γώγους, Γιουργούλτς, Γιουργάκας Ελένη= Λένη, Λένκου, Λέγκου, Λένγκω Ελισάβετ= Βέτα, Λισάβη, Λισαβέτα Εμμανουήλ= Μπατζόλας, Μανόλτς, Μανουλάκς Ευάγγελος= Βαγγέλτς, Γκέλας Ζήσης= Τζήκας Ηλίας= Λίας, Λιάκους Θεοδότα= Ντόντου, Ντότα Θεοδώρα= Ζόλια, Λόλα, Θουδώρα Θεόδωρος= Ντίοντιους, Θουδουράκς Θωμάς= Θουμούλτς, Τσιόμους Ιωάννης= Γιάνντς, Γιαννάκς, Γιαννούλτς, Νιάκους, Νούλτς, Νιάκους Κωνσταντίνος= Κουτιούλτς, Κουτσούλτς, Κώτιας, Ντίνας, Κουσταντούλτς Μαρία= Μαριγώ, Μαριγούλα, Μαλίτσου, Μαλιούκου, Μαλιώ Μαργαρίτης= Μαργαρίτς Ναούμ= Νούμτσους Πελαγία= Γίτσα Στυλιανός= Στέργιους Χαράλαμπος= Χαρ...

Σούρδικο κουίζ νούμερο 2 - ποσό καλά τα μιλάς τα κοζανίτικα;

Κουίζ για τα Σούρδικα Κουίζ: Πόσο καλά ξέρεις τα σούρδικα της Κοζάνης; Η φράση "διάουλους μιταβγαλμένους" σημαίνει: Άνθρωπος πανέξυπνος Μεθυσμένος άνθρωπος Μπούμπα σημαίνει: Γεροδεμένη Ψείρα Τι σημαίνει η φράση "μούτκους τσίντσιρας" Ο ύπουλος άνθρωπος Αυτός που δεν μιλάει Χλιάρ’ σημαίνει: Χλιαρό φαγητό Το κουτάλι Ο Τσιόμους είναι: Ο Αποστόλης Ο Θωμάς Η φράση "καμς του μούτου κι κρένι" σημαίνει: Σκας άνθρωπο Είσαι καταφερτζής Πήρε σύβρασι σημαίνει: Έβρασε Θύμωσε Έβαλιν τς φουστανέλις σημαίνει: Φοράει ανάρμοστα ρούχα Μέθυσε πολύ και ξέφυγε «Μα...

Κοζανίτικες λέξεις για τον καιρό

.ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ Χινόπουρου= το φθινόπωρο (χνόπουρου) χμώνας= χειμώνας βάχτ' χ'μώνας= πολύ κρύο (αντίστοιχα βάχτ' καλουκαίρ' για τη ζέστη) χπ'ούν τα τυφάνια= έχει χιονοθύελλα ανιμουδούρα= ισχυρός άνεμος, ανεμοστρόβιλος, άστατος καιρός ανιμουσούρ'= ο σωρός από φύλλα, χιόνι ή σκουπίδια που δημιουργήθηκε από τον άνεμο αν δε βρέξει, θα στάξει= ή πολύ θα είναι ή λίγο, αν δεν γίνει το ένα θα γίνει το άλλο δεν ξέρει από που βγαίνει ο ήλιος= φράση που χρησιμοποιείται για ανθρώπους με άγνοια ή ανεύθυνους απόϊρας= τα ορµητικά νερά της βροχής που παρασέρνουν χώµατα «Όϊ απόϊρας!» = φουριόζος άνθρωπος αρχάνου= δροσίζομαι μουχλάδα= ομίχλη, μουντή ατμόσφαιρα ο ήλιος ψήνει για όλους= για όλους υπάρχει ελπίδα καταρουή= η συνεχής βροχή φάνκιν η δόξα= βγήκε το ουράνιο τόξο κριτσιάν'= το κρύο κριτσανιάζου= κρυώνω, παγώνω απουρρίχνι ου χμώνας = τελειώνει ο χειμώνας λιβάκουμα= ο καύσωνας λιβακώνουμι= ζεσταίνομαι τσιόµκα= η χιονόµπαλα τουλούπις= µεγάλες νιφάδ...

Τα φυτά στα κοζανίτικα, σούρδικο λεξικό

.ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ Τα ζώα στην Κοζάνη τα έχουμε ονομάσει κάπως αλλιώς, την Αναστασία την φωνάζουμε Τσιτσιούλα και χρησιμοποιούμε εκφράσεις που δεν είναι και πολύ συνηθισμένες , πως θα μπορούσαμε να έχουμε αφήσει τα φυτά απ'έξω; Την αμυγδαλιά την λέμε μπαλαμιά, την παπαρούνα την λέμε πιρπιρούνα και το φυτολόγιο που είχαμε φτιάξει στο σχολείο έχει τα ονόματα μια έτσι, μια αλλιώς. βιγόνια= μπιγκόνια (λουλούδι) γκουγκανιά= θάμνος, αγριοτριανταφυλλιά (είμιστι να μας κλαίν' οι γκουγκανιές) γκόγκανου= ο καρπός της αγριοτριανταφυλλιάς ( γκόγκανα= τίποτα, όταν πχ δεν έχουμε κάτι να φάμε θα φάμε γκόγκανα) λούδ’= λουλούδι τρανταφλιά= τριανταφυλλιά γίτσια= μενεξέδες ζίγρα= βατομουριά γλυκάντσους= γλυκάνισος στιάρ’ = σιτάρι κθάρ’ = κριθάρι γιτιά= συνοικία της Κοζάνης, το δέντρο ιτιά λάπατου= ποώδες φυτό με πλατιά φύλλα, φύλλα για την παρασκευή λαχανοντολμάδων γκαρμπουλάχανου= λάχανο μουσχόλουδου= βιολέτα μπαρμπαρόριζα= αρμπαρόρι...

Καμπαναριό Κοζάνης

.ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ Το καμπαναριό, το ιστορικό κωδωνοστάσιο του Αγίου Νικολάου, το ρολόι ή ο κούκος όπως λέμε στην Κοζάνη, βρίσκεται στην κεντρική πλατεία της πόλης, στην βορειοανατολική πλευρά της αυλής του Αγίου Νικολάου. Ο προσανατολισμός του είναι τέτοιος που κάθε πλευρά του αντιστοιχεί σε ένα από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Πολλές φορές όταν θέλουμε να κλείσουμε ραντεβού λέμε «στο ρολόι, ή «στον Κούκο» όμως το πραγματικό όνομα του πέτρινου καμπαναριού της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου, είναι το όνομα Μαμάτσιο. Ο Κωνσταντίνος Μαμάτσιος, από τον οποίο πήρε και το όνομα το ρολόι, κοζανίτης απόδημος στην Αμερική, έκανε δώρο τον 7ο όροφο, το ρολόι δηλαδή το οποίο προστέθηκε το 1939. Την 31 η Δεκεμβρίου το 1939 χτύπησε για πρώτη φορά όταν ήταν έτοιμες οι τέσσερις πλευρές του κωδωνοστασίου. Το καμπαναριό ωστόσο, ξεκίνησε να κατασκευάζεται με λαξευτές πέτρες το 1853 επί τουρκοκρατίας και ολοκληρώθηκε σε δύο χρόνια, το 1855, ημερομηνία που είναι εμφανής πάνω στην πέτρα από την πλ...

Από το Blogger