Κοζάνη

Κουίζ για τα Σούρδικα Κουίζ: Πόσο καλά ξέρεις τα σούρδικα της Κοζάνης; Πέρπιρας σημαίνει: Πεταλούδα Αλογόμυγα Γούτους σημαίνει: Ναυτικός Περιστέρι Τι σημαίνει η φράση "είσι να σι κλαιν' οι γκουγκανιές" Είσαι για λύπηση Είσαι σίγουρος για όλα Φιντές ανάρτους σημαίνει: Νηστίσιμο φαγητό Ανούσιος άνθρωπος Μούταβους είναι: Βουνό έξω από την Κοζάνη Αυτός που δεν μιλάει Η φράση "μην βγάντς γκ'κ" σημαίνει: Μη βγάζεις άχνα Μη βγάζεις άλλο τσίπουρο Γίνκιν κουρνιαχτός σημαίνει: Κούρνιασε στον καναπέ Εξαφανίστηκε Πέταξαν τα πλια σημαίνει: Αποδημητικά πουλιά Μεγάλωσαν τα παιδιά ...

Κοζανίτικα κοπλιμέντα και άλλοι χαρακτηρισμοί

.ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ Στην Κοζάνη, τα "κοπλιμέντα" έχουν τη δική τους ξεχωριστή και πικάντικη χροιά. Αν περιμένεις ν'ακούσεις τα κλασικά γλυκόλογα, καλύτερα να το ξανά σκεφτείς, γιατί εδώ η γλώσσα μας δεν χαρακτηρίζεται από ρομαντικά κλισέ και οι φιλοφρονήσεις είναι κάπως πιο εναλλακτικές. Τα κοζανίτικα "κοπλιμέντα" και οι χαρακτηρισμοί, είναι τέχνη από μόνα τους κι ακόμη κι αν δεν τους φαίνεται με την πρώτη ματιά, έρχονται ειρηνικά και με διάθεση οικειότητας. Οι Κοζανίτες, δεν αφήνουν κανέναν ασυγκίνητο και κυρίως δεν αφήνουν κανέναν ασχολίαστο χρησιμοποιώντας κάποια από τα παρακάτω. είσι να σι κλαιν' οι γκουγκανιές = είσαι για λύπηση, αξιοθρήνητος (γκουγκανιά= αγριοτριανταφυλλιά) είσι για τουν Αι-Ντώνι = είσαι για δέσιμο εχ'ς πέρπιραν = είσαι ελαφρόμυαλος λύκους γκαβός = χαζός αλαφρουντάμαρου = ο επιπόλαιος, ο χαζός νουρλό αυγό = υποτιμητική φράση για τον άνθρωπο που τον αφελή, τον ανώριμο, για τον ανίκανο ξινέντρουπους = άνθρωπος χωρίς ντροπή + τα ξινέντραπ...

Πως λέγονται τα ζώα στα κοζανίτικα

.ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ Αν είσαι από την Κοζάνη ξέρεις ότι εκτός από τα κοζανίτικα ονόματα , και τα ζώα έχουν τα δικά τους ιδιαίτερα ονόματα και πως ο πέρπιρας είναι η πεταλούδα, ο μπάκακας είναι ο βάτραχος και η μπίμπα είναι η πάπια. Μερικά ζώα στα κοζανίτικα: αρίτσιους = σκαντζόχοιρος (ή εκείνος που χτενίζει τα μαλλιά του σαν αρίτσιους) γούτους = αρσενικό περιστέρι ζαμπόχιλου = μικρό χέλι γκουστιαρίτσα ή γκουστερίτσα = σαύρα (γκούστιρας ή γκουστέρας= η μεγάλη σαύρα) πρασινουγκούστιρας = πράσινη σαύρα μπούμπα = ψείρα γκλιανός = γουλιανός μπούμπανους = μεγάλο μαύρο έντομο ζλάπ' = το άγριο ζώο σκλι = σκυλί κούτιου = κουτάβι μπίμπα = πάπια μπλάρ’ = μουλάρι σαλιάγκ’ = σαλιγκάρι αλ’ πού ή αλούπου = αλεπού βιρβιρίτσα = σκίουρος γρούν’ = γουρούνι γκουτσνούλ’ = το μικρό γουρουνάκι πλάρ’ = πουλάρι πούρτσιους = τράγος μπάκακας = βάτραχος πλι = πουλί σπουρλίτ’ = σπουργίτι αγρουπίστιρου = αγριοπερίστερο γραμματίκ’ = καρδερίνα πιρδίκα = πέρδικα αρνίθα = κότα πέτνους = πετει...

Σούρδικο κουίζ νούμερο 2 - ποσό καλά τα μιλάς τα κοζανίτικα;

Κουίζ για τα Σούρδικα Κουίζ: Πόσο καλά ξέρεις τα σούρδικα της Κοζάνης; Η φράση "διάουλους μιταβγαλμένους" σημαίνει: Άνθρωπος πανέξυπνος Μεθυσμένος άνθρωπος Μπούμπα σημαίνει: Γεροδεμένη Ψείρα Τι σημαίνει η φράση "μούτκους τσίντσιρας" Ο ύπουλος άνθρωπος Αυτός που δεν μιλάει Χλιάρ’ σημαίνει: Χλιαρό φαγητό Το κουτάλι Ο Τσιόμους είναι: Ο Αποστόλης Ο Θωμάς Η φράση "καμς του μούτου κι κρένι" σημαίνει: Σκας άνθρωπο Είσαι καταφερτζής Πήρε σύβρασι σημαίνει: Έβρασε Θύμωσε Έβαλιν τς φουστανέλις σημαίνει: Φοράει ανάρμοστα ρούχα Μέθυσε πολύ και ξέφυγε «Μα...

Κοζανίτικα, για όταν τα πράγματα δεν πηγαίνουν και πολύ καλά

.ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ Το κοζανιτίκο γλωσσικό ιδίωμα είναι αρκετά πλούσιο και πολλές εκφράσεις μπορούν να χωριστούν σε θέματα ώστε να ξέρουμε ποιες εκφράσεις να χρησιμοποιήσουμε και που, και να μην κάνουμε κανένα λάθος και πούμε πως έρχεται ού μούτους μι τα χλιάρια όταν περιμένουμε στο σπίτι επισκέψεις. Αν λοιπόν τα πράγματα δεν πηγαίνουν και πολύ καλά, αν βρεθήκατε σε κάποια δύσκολη στιγμή και δεν ξέρετε τι να πείτε, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε κάποια από τις παρακάτω εκφράσεις: Απόλκιν τα μπ'λάρια = έκανε εμετό (απόλκα) Άιντι καλή κανέστρα = καλόν παράδεισο Δε σι γένουντι τα κράνα = η φράση σημαίνει πως δεν θα γίνει η δουλειά σου ή πως δεν θα περάσει το δικό σου Είμιστι σαν τα λάχανα στου τσκάλι = σημαίνει πως είμαστε στριμωγμένοι σε μία κατάσταση, όπως ακριβώς είναι τα γιαπράκια μέσα στο τσουκάλι (γιαπράκια= κοζανίτικο φαγητό με λάχανο) Εφκιασάμι τουν κούκου μπούφου = όταν κάνουμε τον κούκο μπούφο σημαίνει πως αποτύχαμε σε κάτι ακόμη κι αν προσπαθήσαμε αρκετά Κίντσιν = κοντεύει να ξεψυχ...

Κοζανίτικες λέξεις για τον καιρό

.ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ Χινόπουρου= το φθινόπωρο (χνόπουρου) χμώνας= χειμώνας χπ'ούν τα τυφάνια= έχει χιονοθύελλα ανιμουδούρα= ισχυρός άνεμος, ανεμοστρόβιλος, άστατος καιρός ανιμουσούρ'= ο σωρός από φύλλα, χιόνι ή σκουπίδια που δημιουργήθηκε από τον άνεμο αν δε βρέξει, θα στάξει= ή πολύ θα είναι ή λίγο, αν δεν γίνει το ένα θα γίνει το άλλο δεν ξέρει από που βγαίνει ο ήλιος= φράση που χρησιμοποιείται για ανθρώπους με άγνοια ή ανεύθυνους απόϊρας= τα ορµητικά νερά της βροχής που παρασέρνουν χώµατα «Όϊ απόϊρας!» = φουριόζος άνθρωπος αρχάνου= δροσίζομαι ο ήλιος ψήνει για όλους= για όλους υπάρχει ελπίδα καταρουή= η συνεχής βροχή φάνκιν η δόξα= βγήκε το ουράνιο τόξο κριτσιάν'= το κρύο κριτσανιάζου= κρυώνω, παγώνω απουρρίχνι ου χμώνας = τελειώνει ο χειμώνας λιβάκουμα= ο καύσωνας λιβακώνουμι= ζεσταίνομαι τσιόµκα= η χιονόµπαλα τουλούπις= µεγάλες νιφάδες χιονιού ή βαµβακιού πιτρίκια= τούφες μαλλιού έτοιµου προς επεξεργασία, αφράτο χιόνι «έριχνιν χιόν’ σαν πιτρίκι...

Κοζανίτικα ονόματα

.ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ Αγγελική= Αγγλικούλα Άγγελος= Άγγιλος Αγνή= Αγνούλα, Νίτσα Αικατερίνα= Κατίνα, Κατίνκου, Κατιρνούλα Αναστασία= Τσιτσιούλα, Τσιτσούλα, Τσίτσια, Τατιού, Τάσα Άννα= Αννίκα, Σανούκου Αποστόλης= Απουστόλτς, Τιόλτς, Πουτιόλτς Αστέριος= Στέργιος Βασίλης= Βασιλάκς, Βασίλτς Βασιλική= Κουκούλα, Βασιλκούλα, Κουλίτσα Βικτωρία=Βιτωρία, Βιτώργια Γεωργία= Γιουργία, Γίτσα Γιώργος= Λιόλιους, Γιωρς, Γώγους, Γιουργούλτς, Γιουργάκας Ελένη= Λένη, Λένκου, Λέγκου, Λένγκω Ελισάβετ= Βέτα, Λισάβη, Λισαβέτα Εμμανουήλ= Μπατζόλας, Μανόλτς, Μανουλάκς Ευάγγελος= Βαγγέλτς, Γκέλας Ζήσης= Τζήκας Ηλίας= Λίας, Λιάκους Θεοδότα= Ντόντου, Ντότα Θεοδώρα= Ζόλια, Λόλα, Θουδώρα Θεόδωρος= Ντίοντιους, Θουδουράκς Θωμάς= Θουμούλτς, Τσιόμους Ιωάννης= Γιάνντς, Γιαννάκς, Γιαννούλτς, Νιάκους, Νούλτς, Νιάκους Κωνσταντίνος= Κουτιούλτς, Κουτσούλτς, Κώτιας, Ντίνας, Κουσταντούλτς Μαρία= Μαριγώ, Μαριγούλα, Μαλίτσου, Μαλιούκου, Μαλιώ Μαργαρίτης= Μαργαρίτς Ναούμ= Νούμτσους Πελαγία= Γίτσα Στυλιανός= Στέργιους Χαράλαμπος= Χαρ...

Τραγούδια αποκριάτικα

.ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ Τις τρανές τις Αποκρές Τις τρανές τις απουκρές κρέμουντι σαν τις νουρές κι την καθαρή Διφτέρα σ΄κώνουν τα πουλιά παντέρα κι την καθαρή Τρίτη σ'κών ου τσούλιας μας τη μύτη κι την καθαρή Τιτάρτη τρώει ου τσούλιας μας μαρκάτι κι την καθαρή την Πέφτη δεν τουν αρίζιν να πέφτει κι την άλλ΄ν΄ Παρασκιβή βρήκιν τρύπα να σιβεί κι την άλλ΄πούταν Σαββάτου άγλυψιν ως κι τουν πάτου κι έτσ' ολ΄ν΄καθαρή βδουμάδα δε νηστέβ' ν μουν τρών αράδα Ου Ραγκαβέλας Ου παπάς ου Ραγκαβέλας είχιν μια κουτσί γουμάρα η γουμάρα αγκάριζιν κι ου παπάς την τάραζιν κι είχιν πούτσις φορτουμένις μικρές τρανές νακατουμάνις κι ήταν όλις κουρδουμένις...

Τι συμβαίνει με τον λύκο στην Κοζάνη;

.ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ Ο λύκος στην Κοζάνη έχει πολύ μεγάλη επιτυχία καθώς φαίνεται, και παρά το γεγονός πως δεν πρόκειται να δεις λύκο στην Κοζάνη ούτε καν λούτρινο, είναι σίγουρο πως όπου σταθείς κι όπου βρεθείς, θα ακούσεις κάποια φράση που έχει λύκο μέσα. Από τον λύκο τον γκαβό μέχρι εκείνον με τα πέταλα. λύκους γκαβός = ο χαζός, αλλιώς η φράση δείχνει αποδοκιμασία ή απογοήτευση λύκους να σι φάι = α, να χαθείς ου λύκους τουμάρ' αλλάζ', μυαλό δεν αλλάζ' = όταν κάποιος είναι άκαμπτος και δεν αλλάζει, όταν δεν αλλάζει κάποιος τις συνήθειές του έπεσε στου λύκου το στόμα = όταν κάποιος είναι άτυχος λύκους μι τα πέταλα = ο βλάκας, ο ανεκδιήγητος κι τ'αρνιά σουστά κι ου λύκους χουρτάτους = και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο παίζει ο λύκος με τ'αρνί = λέγεται για τους αφελείς που σχετίζονται με τους αδίστακτους τον λύκο τον βλέπουμε, τον τόρο του ψάχνουμε; = όταν αποφεύγουμε να δούμε κάτι που είναι ολοφάνερο, όταν δεν βλέπουμε την πραγματικότητα λυκους να σι φάι κι αλ...

Καμπαναριό Κοζάνης

.ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ Το καμπαναριό, το ιστορικό κωδωνοστάσιο του Αγίου Νικολάου, το ρολόι ή ο κούκος όπως λέμε στην Κοζάνη, βρίσκεται στην κεντρική πλατεία της πόλης, στην βορειοανατολική πλευρά της αυλής του Αγίου Νικολάου. Ο προσανατολισμός του είναι τέτοιος που κάθε πλευρά του αντιστοιχεί σε ένα από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Πολλές φορές όταν θέλουμε να κλείσουμε ραντεβού λέμε «στο ρολόι, ή «στον Κούκο» όμως το πραγματικό όνομα του πέτρινου καμπαναριού της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου, είναι το όνομα Μαμάτσιο. Ο Κωνσταντίνος Μαμάτσιος, από τον οποίο πήρε και το όνομα το ρολόι, κοζανίτης απόδημος στην Αμερική, έκανε δώρο τον 7ο όροφο, το ρολόι δηλαδή το οποίο προστέθηκε το 1939. Την 31 η Δεκεμβρίου το 1939 χτύπησε για πρώτη φορά όταν ήταν έτοιμες οι τέσσερις πλευρές του κωδωνοστασίου. Το καμπαναριό ωστόσο, ξεκίνησε να κατασκευάζεται με λαξευτές πέτρες το 1853 επί τουρκοκρατίας και ολοκληρώθηκε σε δύο χρόνια, το 1855, ημερομηνία που είναι εμφανής πάνω στην πέτρα από την πλ...

Από το Blogger